صندلی‌پَران سامانه‌ای است که صندلی هواپیما را با فرمان خلبان به بیرون از اتاقک خلبان پرتاب می‌کند.

این کار معمولا برای نجات خلبان یا سایر سرنشینان یک هواپیما (معمولا هواپیمای نظامی) در موقعیت اضطراری، انجام می‌شود. در بیشتر طراحی‌ها، انفجار ماده منفجره و یا پیش‌رانش فضایی صندلی خلبان را به بیرون پرتاب می‌کند. پس از خروج خلبان، بوسیله چتر (هوانوردی) فرود می‌آید.

 

صندلی پرتاب به بیرون ACES II جند ثانیه پیش از برخورد هواپیما به زمین، عمل می‌کند.

به عمل پرتاب خلبان به بیرون از هواپیما با استفاده از صندلی‌‌پران، پرانش گفته می‌شود.

ایمنی خلبان

هدف صندلی پرتاب به بیرون زنده نگاه داشتن خلبان است. خلبان تقریبا شتابی معادل ۱۰ تا ۱۲ برابر شتاب گرانشی (۱۱۷ تا ۱۳۷ متر بر مجذور ثانیه) تجربه می‌کند. صندلی‌های غربی معمولا شتاب کمتری بر خلبان تحمیل می‌کنند. در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی، فناوری شوروی اغلب شتابی معادل ۲۰ تا ۲۲ برابر شتاب گرانشی ایجاد می‌کردند. شکستگی ستون مهره‌ها اثر جانبی این سیستم هاست.

توربوفن نوعی موتور جت است که در آن بخش بزرگی از هوای مکیده شده بدون رفتن به اتاق احتراق از روزنه انتهائی خارج می‌شود. این نوع موتور برای سرعت‌های متوسط مناسب است و به‌همین دلیل موتور بیش‌تر هواپیماهای جت مسافری توربوفن است.

توربوفن یک کمپرسورفن بسیار بزرگ در جلوی موتور دارد که نسبت زیادی از هوا پس از عبور از فن از فاصلهٔ بین فن و پوسته عبور کرده در انتهای موتور با گازهای داغ خروجی موتور یکی می‌شوند و نیروی پیشرانه را افزایش می‌دهد. توربوفن‌ها کارایی بهتری نسبت به توربوجت‌های ساده دارند؛ زیرا به حجم زیادی از هوا که از فن عبور می‌کند شتاب داده می‌شود و با توجه به هوای کمی که از هستهٔ موتور عبور می‌کند، نیروی پیشرانهٔ زیادی تولید می‌کند.

موتورهای توربوفن و توربوجت در اعداد ماخ کم، ضربهٔ ویژه بالایی دارند. این موتورها می‌توانند با تولید حرارت کم در مدت‌زمان طولانی با سوختی کم و نزدیک به سطح زمین به پرواز ادامه دهند. همین باعث می‌شود که امکان ردیابی آن‌ها توسط حسگرهای حرارتی و یا رادارهای زمین بسیار کم باشد. در بسیاری از هواپیماهای نظامی نوین مانند F 15 و F 16 و F 22 از موتورهای توربوفن استفاده شده‌است. لازم به ذکر است بهینهٔ سرعت این نوع موتورها تا سرعت ۲ ماخ است.